Bị huyết áp cao nên làm gì để hạ nhanh mà an toàn?

Theo số liệu báo cáo từ chương trình phòng chống Tăng huyết áp quốc gia, có hơn 11 triệu người Việt Nam trưởng thành có người tăng huyết áp. Nhưng thực tế, chỉ có 10% số bệnh nhân tăng huyết áp được kiểm soát đầy đủ. Vì vậy mà những hệ quả do tăng huyết áp gây ra là cực kỳ nguy hiểm. Khi tăng huyết áp bạn nên làm những gì để kiểm soát tốt? Hãy tìm hiểu ngay sau đây nhé.

Huyết áp cao bao nhiêu là cao?

Huyết áp là lực đẩy của máu vào thành mạch hay còn gọi là động mạch. Mỗi lần tim của bạn đập thì nó bơm máu vào các động mạch. Huyết áp cao nhất khi tim của bạn đập, bơm máu – đây gọi là huyết áp tâm thu. Khi tim của bạn nghỉ, giữa hai lần đập thì huyết áp hạ xuống – đây gọi là huyết áp tâm trương.

Huyết áp tăng và hạ trong ngày. Khi huyết áp luôn ở mức cao tức là bạn đã bị cao huyết áp. Điều này có nghĩa là tim phải hoạt động vất vả hơn bình thường.

Định nghĩa và phân độ THA theo mức HA đo tại phòng khám (mmHg) (*)

(*) Nếu HA không cùng mức để phân loại thì chọn mức HA tâm thu hay tâm trương cao nhất. THA TT đơn độc xếp loại theo mức HATT.

(**) Tiền tăng huyết áp: khi HATT > 120 – 139mmHg và HATTr > 80 – 89mmHg.

Huyết áp cao hầu hết không có triệu chứng nhận biết, dó đó rất khó để phát hiện ra bệnh. Điều này khiến tình trạng cao huyết áp ngày càng tiến triển nặng hơn. Nếu cao huyết áp không được kiểm soát trong nhiều năm, nó có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm như suy tim, đau tim, suy thận, mù lòa, đột quỵ, thậm chí là tử vong.

☛ Đọc chi tiết: Biến chứng bệnh huyết áp cao 

Bị huyết áp cao nên làm gì?

Mục đích của việc điều trị khi bị cao huyết áp là đưa chỉ số huyết áp trở về bình thường, đồng thời duy trì nó ở mức ổn định. Để làm được điều này, người bệnh cần kết hợp thực hiện nhiều biện pháp khác như từ việc xây dựng chế độ ăn uống, luyện tập khoa học tới sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ.

Dưới đây là chi tiết những việc người bệnh cần làm khi bị huyết áp cao.

1. Lên kế hoạch cho những bữa ăn lành mạnh

Chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát huyết áp. Một thực đơn khoa học giúp giảm gánh nặng cho tim mạch và duy trì huyết áp ổn định lâu dài. Người bị cao huyết áp cần ưu tiên thực phẩm tự nhiên, ít muối, nhiều rau xanh và hạn chế chất béo xấu.

1.1. Tăng cường kali

Kali giúp cân bằng natri trong cơ thể và hỗ trợ hạ huyết áp tự nhiên. Nhiều nghiên cứu cho thấy bổ sung thực phẩm giàu kali có thể giảm khoảng 3–4 mmHg huyết áp tâm thu và 2 mmHg huyết áp tâm trương.

Nguồn thực phẩm giàu kali: chuối, bơ, khoai lang, rau xanh đậm, trái cây họ cam quýt, sữa và các loại hạt.

1.2. Hạn chế natri (giảm muối)

Ăn quá mặn khiến cơ thể giữ nước, làm tăng thể tích máu và tăng áp lực lên thành mạch, dẫn đến huyết áp cao.

• Giảm dần lượng muối khi nấu ăn
• Hạn chế thực phẩm chế biến sẵn
• Kiểm tra hàm lượng natri trên bao bì

1.3. Bổ sung chất xơ, vitamin và khoáng chất

Chất xơ giúp giảm cholesterol, kiểm soát cân nặng và hỗ trợ điều hòa huyết áp. Các vitamin C, E, K… có trong rau củ và trái cây giúp tăng sức bền thành mạch và thải bớt natri dư thừa.
Thực phẩm nên ăn: cần tây, rau cải, cà rốt, cà chua, tỏi, mộc nhĩ, trái cây tươi.

1.4. Hạn chế đồ ăn nhanh và thực phẩm chế biến sẵn

Nhóm thực phẩm này thường chứa nhiều muối, chất bảo quản, chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa – những yếu tố làm tăng huyết áp và gây hại cho tim mạch. Người cao huyết áp nên tránh hoặc giảm xuống mức thấp nhất có thể.

1.5. Uống trà giảo cổ lam

Sử dụng giảo cổ lam thường xuyên sẽ giúp kích thích cơ thể sản xuất ra hoạt chất oxit nitric- hợp chất này đã được nghiên cứu là có tác dụng tốt trong việc kiểm soát và ổn định huyết áp. Trà giảo cổ lam còn có tác dụng chữa bệnh mỡ máu cao, điều trị tiểu đường type 2, giảm cân, tăng cường hệ miễn dịch, … Thời điểm thích hợp để uống trà giúp mang lại kết quả điều trị bệnh tốt nhất là vào buổi sáng và đầu giờ chiều.

☛ Đọc thêm: Giảo cổ lam giúp hạ huyết áp cao, ổn định huyết áp hiệu quả

2. Duy trì thói quen tốt, lối sống khoa học

Ngoài xây dựng chế độ ăn uống, người cao huyết áp cũng cần duy trì một lối sống khoa học bao gồm việc kết hợp giữa luyện tập thể dục và nghỉ ngơi hợp lý. Điều này sẽ giúp người bệnh kiểm soát tốt chỉ số huyết áp, đồng thời tăng cường sức khỏe toàn diện tốt hơn.

2.1. Tập thể dục đều đặn

• Vận động giúp cải thiện lưu thông máu, tăng đàn hồi thành mạch và giảm áp lực lên tim.
• Luyện tập 30–60 phút mỗi ngày có thể giúp giảm khoảng 5–8 mmHg huyết áp.
• Gợi ý bài tập: đi bộ, chạy nhẹ, đạp xe, bơi lội, yoga.
• Lưu ý: tập ở mức vừa phải, tránh gắng sức quá mức vì có thể làm huyết áp tăng đột ngột.

2.2. Nghỉ ngơi đầy đủ và hợp lý

Người cao huyết áp cần phân bổ thời gian sinh hoạt khoa học, xen kẽ làm việc – nghỉ ngơi để cơ thể phục hồi.

• Ngủ đủ 7–8 giờ mỗi đêm
• Tránh thức khuya
• Tránh làm việc căng thẳng kéo dài
• Giấc ngủ chất lượng giúp giảm căng thẳng và hỗ trợ kiểm soát huyết áp tốt hơn.

2.3. Giảm căng thẳng, thư giãn tinh thần

Stress làm cơ thể tiết adrenalin – hormone khiến nhịp tim tăng và huyết áp tăng theo.

Các cách thư giãn hiệu quả:

• Nghe nhạc nhẹ
• Thiền, tập yoga
• Hít thở sâu
• Đi dạo, xem phim, đọc sách
• Trò chuyện với người thân
• Giữ tinh thần thoải mái và duy trì năng lượng tích cực là chìa khóa quan trọng giúp huyết áp ổn định.

2.4. Không hút thuốc lá

Nicotine làm tổn thương thành mạch, tăng nhịp tim và tăng áp lực máu, khiến huyết áp tăng nhanh. Bỏ thuốc lá giúp cải thiện huyết áp, giảm nguy cơ đột quỵ và bảo vệ người thân khỏi khói thuốc thụ động.

2.5. Hạn chế rượu bia

Uống rượu bia làm tăng nhịp tim, tăng huyết áp và tăng nguy cơ đột quỵ. Người cao huyết áp uống từ 150–300 ml rượu bia đã có nguy cơ tai biến cao gấp 2–5 lần. Vì vậy, WHO khuyến nghị nên hạn chế tối đa để giữ huyết áp ổn định và giảm rủi ro tim mạch.

3. Giảm cân nếu thừa cân

Béo phì là một trong những nguyên nhân gây ra cao huyết áp. Nghiên cứu chỉ ra rằng béo phì có thể làm tăng nguy cơ huyết áp cao lên 12 lần. Vì vậy, nếu bạn béo phì hãy tích cực giảm cân bởi giảm cân sẽ đem lại hiệu quả hạ huyết áp một cách ngoạn mục. Với mỗi 9kg ma fmootj người giảm được có thể khiến huyết áp tâm thu giảm khoảng 5-20 mmHg.

Ưu tiên giảm cân lành mạnh bằng việc kết hợp giữa một chế độ ăn uống khoa học cùng luyện tập đều đặn.

4. Sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ

Thuốc hạ huyết áp là phương pháp điều trị mang lại kết quả nhanh mà hầu hết bệnh nhân sẽ sử dụng khi huyết áp tăng cao. Tùy vào cơ địa, mức đáp ứng thuốc của mỗi người mà bác sĩ sẽ chỉ định loại thuốc hạ huyết áp phù hợp.

Một số thuốc điều trị cao huyết áp phổ biến bao gồm:

• Thuốc lợi tiểu
• Thuốc ức chế men chuyển đổi
• Thuốc chặn canxi
• Thuốc ức chế beta
• Thuốc chặn alpha-2

5. Theo dõi huyết áp thường xuyên

Việc theo dõi huyết áp thường xuyên sẽ giúp bạn kiểm soát được chỉ số huyết áp của bản thân, từ đó chủ động để đối phó khi huyết áp tăng cao. Đồng thời cũng ngăn ngừa được các biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra.

☛ Xem thêm: Hướng dẫn cách đọc và đo huyết áp chuẩn xác

Huyết áp lên cao đột ngột cần làm gì ngay?

Tăng huyết áp đột ngột là một trường hợp nguy hiểm. Nó có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm như đột quỵ, nhồi máu cơ tim, thậm chí là tử vong nếu không được xử lý kịp thời. Vậy nếu gặp phải tình trạng này, người bệnh cần phải làm gì?

• Cho bệnh nhân nghỉ ngơi ngay: Đưa vào nơi thoáng mát, yên tĩnh; nếu buồn nôn, cho nằm nghiêng để tránh sặc và tắc đường thở
• Hạn chế nói chuyện và vận động: Hoạt động hay nói nhiều làm tăng thêm áp lực lên tim và mạch máu.
• Đo huyết áp: Sử dụng máy đo tại nhà để xác định trị số hiện tại và mức độ tăng (ưu tiên dùng cùng một loại máy để có kết quả ổn định).
• Gọi người thân hoặc gọi cấp cứu 115: Nếu có dấu hiệu nguy hiểm: đau đầu dữ dội, chóng mặt, tê yếu tay chân, khó thở, lơ mơ → gọi cấp cứu ngay.
• Dùng thuốc hạ áp nếu người bệnh còn tỉnh táo: Nếu huyết áp tâm thu > 160 mmHg và đã có thuốc hạ áp theo chỉ định bác sĩ → uống ngay.
• Không cho uống bất cứ thứ gì nếu bệnh nhân lơ mơ, nôn nhiều hoặc mất ý thức.
• Theo dõi liên tục và đưa đến cơ sở y tế: Quan sát tri giác – nhịp thở; mang theo đơn thuốc, hồ sơ khám bệnh. Ngay cả khi huyết áp đã giảm vẫn cần kiểm tra tại bệnh viện để tránh biến chứng.

☛ Tìm hiểu chi tiết tại: Cơn tăng huyết áp khẩn cấp

Kết luận: Như vậy bài viết trên đây đã giải đáp thắc mắc “bị cao huyết áp nên làm gì?”. Mong rằng với những thông tin mà bài viết cung cấp, người đọc có thể trang bị cho mình những kiến thức đầy đủ để ứng phó khi huyết áp tăng lên. Nếu còn bất cứ điều gì cần giải đáp hãy gọi ngay cho chúng tôi qua hotline 1800 1190 để được tư vấn hoàn toàn miễn phí.

Theo giaocolam.vn