Bệnh cao huyết áp có chữa khỏi được hoàn toàn?

Trong y khoa, bệnh cao huyết áp vẫn thường được ví von là “kẻ giết người thầm lặng”, bởi bệnh này không có triệu chứng nhưng khi có biểu hiện nhức đầu, đau ngực trong vòng 15 phút là có thể dẫn đến tử vong. Tuy nhiên, huyết áp cao có chữa khỏi được hoàn toàn hay không?

Huyết áp cao là gì?

1. Khái niệm về huyết áp

Huyết áp là áp lực của máu tác động lên thành động mạch khi tim bơm máu đi khắp cơ thể. Chỉ số huyết áp thường được đo ở các động mạch lớn (như động mạch cánh tay) và được biểu thị bằng đơn vị mmHg, gồm hai trị số:

• Huyết áp tâm thu (huyết áp tối đa): Là mức áp lực cao nhất khi tim co bóp và đẩy máu vào động mạch.
• Huyết áp tâm trương (huyết áp tối thiểu): Là mức áp lực thấp nhất khi tim giãn nghỉ giữa hai nhịp đập.

Ví dụ: 120/80 mmHg (tâm thu/tâm trương). Chênh lệch giữa hai trị số này gọi là huyết áp hiệu số.

2. Cơ chế hình thành huyết áp

Huyết áp được tạo nên bởi sự kết hợp của:

• Sức bơm của tim: Tâm thất co bóp đẩy máu ra động mạch, tạo ra áp lực lưu thông máu.
• Trở kháng mạch máu (trở lực ngoại vi): Sức cản từ thành mạch giúp điều tiết tốc độ dòng máu và duy trì áp lực trong hệ tuần hoàn.
• Nhịp tim, lượng máu bơm ra mỗi nhịp và độ đàn hồi của mạch máu đều ảnh hưởng trực tiếp đến trị số huyết áp.

3. Định nghĩa huyết áp cao

Huyết áp cao (tăng huyết áp) là tình trạng áp lực máu trong động mạch duy trì ở mức cao hơn bình thường trong thời gian dài. Điều này làm tăng gánh nặng cho tim và mạch máu, về lâu dài có thể dẫn đến biến chứng tim mạch, đột quỵ, suy thận…

Phân loại chỉ số huyết áp ở người trưởng thành:

• Bình thường: Tâm thu < 120 mmHg và tâm trương < 80 mmHg.
• Tiền tăng huyết áp: Tâm thu 120–139 mmHg hoặc tâm trương 80–89 mmHg.
• Tăng huyết áp: Tâm thu ≥ 135 mmHg hoặc tâm trương ≥ 85 mmHg.

☛ Tham khảo đầy đủ tại:  Triệu chứng cao huyết áp

Bệnh huyết áp cao có chữa khỏi được không?

Huyết áp cao là một bệnh mạn tính, hiện nay chưa có phương pháp điều trị dứt điểm hoàn toàn, nhưng có thể kiểm soát và duy trì ở mức an toàn nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng cách. Mục tiêu của việc điều trị là giữ huyết áp ổn định, giảm gánh nặng cho tim và mạch máu, đồng thời ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm như nhồi máu cơ tim, đột quỵ hay suy thận.

Ngoài việc sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ, người bệnh cần thay đổi lối sống lành mạnh: ăn nhạt, hạn chế chất béo bão hòa, tăng cường rau xanh và trái cây, tập thể dục đều đặn, bỏ thuốc lá và hạn chế rượu bia. Khi tuân thủ điều trị lâu dài, nhiều người vẫn có thể sống khỏe mạnh, làm việc và sinh hoạt bình thường dù mắc bệnh tăng huyết áp.

☛ Tham khảo đầy đủ tại: Hé lộ cách chữa cao huyết áp hiệu quả!

Những sai lầm trong điều trị huyết áp cao

1. Bệnh mạn tính nên cứ từ từ

Quá trình tự nhiên của bệnh cao huyết áp rất dài, quá trình tiến triển có thể nói là rất chậm. Khi hỏi bệnh nhân cao huyết áp về tình hình bệnh bác sĩ thường hỏi: ” Anh( chị) bị cao huyết áp mấy năm rồi?”. Điều này cho thấy người ta đánh giá quá trình bệnh cao huyết áp bằng đơn vị năm chứ không phải là ngày , tháng cho thấy cao huyết áp là bệnh mạn tính.

Có không ít bệnh nhân cao huyết áp thời gian mắc bệnh rất lâu, thậm chí hàng chục năm nhưng vẫn sinh hoạt bình thường nên họ cho rằng không cần lo lắng. Đây là quan niệm sai lầm cần thay đổi ngay. Cao huyết áp có diễn tiến âm thầm và được ví như ” kẻ giết người thầm lặng”. Chúng dần làm tổn thương các mô, tế bào bên trong cơ thể và bất ngờ phát sinh các bệnh: trúng gió, tai biến mạch máu não, tim mạch,… sẽ dẫn tới hậu quả nghiêm trọng. Do đó, không được chần chừ, phải luôn cảnh giác, tăng cường quan sát, tích cực, kiên trì điều trị.

2. Thuốc phải mới và đắt thì mới hiệu quả

Hiện nay thuốc giảm áp có rất nhiều loại được bán trên thị trường. Tuy nhiên mỗi loại có ưu điểm, hiệu quả hay tác dụng phụ là khác nhau. Dược phẩm dù đắt hay rẻ, mới hay cũ, điều cốt yếu là tác dụng trị bệnh và hiệu quả thực tế.

3. Tự ý ngưng sử dụng thuốc

Một số bệnh nhân cao huyết áp uống thuốc không điều độ dẫn tới kết quả chỉ số huyết áp dao động. Trị huyết áp bằng thuốc không phải là trị tận gốc, bởi bệnh phần lớn không có nguyên nhân rõ ràng, huyết áp chỉ được điều chỉnh ổn định hơn. Muốn hồi phục và duy trì ổn định cần thời gian.

4. Huyết áp tâm thu cao thì không vấn đề gì

Nhiều người cao tuổi mắc bệnh huyết áp cao có một đặc điểm chung là huyết áp tâm thu cao trong khi huyết áp tâm trương không cao hoặc bình thường, hiệu số huyết áp rất lớn. Có nhiều người cho rằng huyết áp tâm thu cao đơn thuần không vấn đề gì, không cần phải uống thuốc hay trị liệu. Từng có quan điểm cho rằng huyết áp tâm thu tăng cao là một hiện tượng tâm lý tăng theo tuổi, dẫn tới sự hiểu lầm là huyết áp tâm thu cao một chút cũng không đáng ngại. Tuy nhiên, rất nhiều nghiên cứu đã chứng minh rằng huyết áp tâm thu cao cũng là một yếu tố nguy hiểm đối với mạch máu và các biến chứng của nó, thậm chí mức nguy hiểm còn lớn hơn huyết áp tâm trương. Do đó, người già mà huyết áp tâm thu cao nên tích cực chữa trị, đưa huyết áp xuống dưới mức chỉ tiêu (140/90mmHg)

5. Bảo vệ sức khỏe không khoa học

Ăn uống hợp lý, vận động điều độ, một lối sống lành mạnh có thể giúp bạn ổn định huyết áp hiệu quả. Tuy nhiên, có một số vấn đề bệnh nhân còn hiểu chưa đúng:

• Ăn ít cơm và thịt: Bệnh nhân cao huyết áp nên hạn chế những thực phẩm nhiều năng lượng và mỡ. Nhưng những dinh dưỡng thiết yếu của cơ thể vẫn cần đảm bảo. Không nên nhịn ăn, ăn quá ít, kiêng thịt đỏ quá nhiều,…
• Vận động càng nhiều càng tốt: Vận động được nghiên cứu là có thể kéo dài tuổi thọ, tuy nhiên còn tùy thuộc vào thể trạng sức khỏe mà lựa chọn hình thức, cường độ tập luyện sao cho phù hợp.

Điều trị huyết áp cao bằng cách nào?

Mục tiêu điều trị

Mục tiêu trong điều trị cao huyết áp là đưa các chỉ số huyết áp về dưới mức 140/90 mm Hg, kiểm soát tình trạng huyết áp tăng cao, phòng ngừa các biến chứng nguy hiểm của bệnh. Việc chữa trị của bệnh cao huyết áp thường rất lâu dài, liên tục, phải theo dõi thường xuyên, nhiều trường hợp phải điều trị đến suốt cuộc đời.

Sử dụng thuốc điều trị tăng huyết áp

Một trong những cách điều trị tăng huyết áp là sử dụng thuốc, bác sĩ sẽ thăm khám và chỉ định nhiều loại thuốc khác nhau đến khi cơ thể người bệnh chấp nhận thuốc điều trị cao huyết áp phù hợp:

• Thuốc ức chế Beta: Có tác dụng làm giãn động mạch và giúp tim đập chậm hơn, ít gây áp lực lên tim. Hiệu quả của thuốc là làm giảm áp lực máu bơm qua động mạch ở mỗi nhịp tim và chặn một số nội tiết tố trong cơ thể khiến huyết áp tăng.
• Thuốc lợi niệu: Một trong những nguyên nhân gây ra bệnh cao huyết áp là do lượng muối cao và lượng chất dịch trong cơ thể bị dư thừa. Thuốc lợi niệu điều trị tăng huyết áp có tác dụng đào thải muối và lượng chất dịch dư ra ngoài cơ thể qua đường nước tiểu, giúp hạ áp lực lưu lượng máu;
• Chất gây ức chế men chuyển và thụ thể Angiotensin: Angiotensin là hóa chất khiến thành động mạch và mạch máu co hẹp lại. Thuốc có tác dụng ức chế men chuyển sinh chất angiotensin ngăn không cho cơ thể sản sinh quá nhiều loại hóa chất này, nhờ đó mà giúp giảm áp lực máu và mạch máu giãn. Nhóm thuốc ức chế thụ thể Angiotensin ngăn không cho chất Angiotensin gắn vào các thụ thể của nó gây ra tác động co mạch.
• Thuốc chặn Canxi: Loại thuốc điều trị tăng huyết áp này có tác dụng chặn 1 số gốc canxi thâm nhập vào cơ tim làm giảm áp lực từ tim và giảm chỉ số huyết áp.
• Thuốc chặn Alpha-2: Thuốc này có tác dụng giảm huyết áp và giãn mạch máu. Cơ chế của loại thuốc này là làm thay đổi xung thần kinh mà gây co mạch máu, từ đó làm thư giãn mạch máu và giúp hạ huyết áp hiệu quả.

☛ Tìm hiểu chi tiết tại: Thuốc huyết áp cao uống như nào cho hiệu quả?

Thay đổi lối sống

Ngoài sử dụng thuốc điều trị thì người bệnh cần kết hợp điều chỉnh lối sống. Có lối sống lành mạnh và khoa học sẽ giúp bạn kiểm soát mức huyết áp tốt hơn.

– Xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh

• Người bệnh cao huyết áp nên bổ sung thực phẩm giàu chất xơ như rau xanh, ngũ cốc nguyên chất, quả chín chưa xay, ép cùng các loại thực phẩm giàu axit béo omega-3 có trong các loại cá như cá trích, cá thu, cá hồi,…
• Giảm tiêu thụ nội tạng động vật, các loại sản phẩm chế biến sẵn: cá hộp, thịt muối, dưa cà muối, các món kho, rim, muối, các loại nước sốt, nước chấm mặn,…
• Hạn chế sử dụng đồ uống có cồn, caffeine.

☛ Tham khảo đầy đủ tại: Ăn gì để giảm huyết áp cao?

– Tăng cường thể dục thể thao để nâng cao sức đề kháng

• Luyện tập thể dục không chỉ giúp cơ thể khỏe mạnh hơn mà còn giúp phòng ngừa bệnh huyết áp.
• Tăng cường các hoạt động thể chất như đi bộ, chạy bộ, tập các bài tập vận động hoặc chơi các môn thể thao khoảng 30 – 60 phút mỗi ngày giúp người cao huyết áp giảm chỉ số từ 5 đến 8 mmHg.

– Duy trì cân nặng ở mức phù hợp

Cố gắng giữ chỉ số khối cơ thể (BMI) từ 18,5 đến 22,9. Nếu béo phì cần tích cực giảm cân, đạt được cân nặng lý tưởng

– Kiểm soát căng thẳng

Căng thẳng liên tục có thể khiến huyết áp tăng cao, nhất là khi bạn lựa chọn ăn các thực phẩm không lành mạnh, sử dụng cồn hoặc hút thuốc lá để đối mặt với căng thẳng.

Bệnh nhân huyết áp cao cần dành thời gian thư giãn, nghỉ ngơi điều độ, tránh lo âu, làm việc quá sức, căng thẳng thần kinh và bị lạnh đột ngột.

– Đo huyết áp thường xuyên

Chủ động theo dõi huyết áp giúp bạn kiểm soát được chỉ số huyết áp của bản thân, từ đó dễ ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm mà huyết áp cao gây ra. Bạn có thể lựa chọn theo dõi huyết áp bằng máy đo huyết áp tại nhà hoặc thăm khám sức khỏe thường xuyên tại các cơ sở y tế và nhận sự tư vấn từ bác sĩ chuyên khoa.