Thói quen ăn mặn tiềm ẩn nguy cơ tăng huyết áp

Muối là gia vị không thể thiếu khi bạn chế biến các món ăn, không chỉ giúp hương vị của món ăn trở nên đậm đà hơn mà các thành phần trong muối còn có vai trò thiết yếu với cơ thể. Tuy nhiên, thói quen ăn nhiều muối khiến bạn đối mặt với nhiều nguy cơ sức khỏe, trong đó có huyết áp cao.

Cao huyết áp là gì?

Cao huyết áp hay còn gọi là tăng huyết áp là tình trạng bệnh lý khá phổ biến. Cao huyết áp được định nghĩa là khi huyết áp tâm thu ≥140 mmHg và/hoặc huyết áp tâm trương ≥90 mmHg. Cao huyết áp được ví như “kẻ giết người thầm lặng” bởi chúng có thể khiến bạn đối mặt với các biến chứng nguy hiểm như đột quỵ não, mù mắt, viêm thận,… mà không hề có biểu hiện cụ thể cũng như nguyên nhân gây bệnh.

Một số dấu hiệu có thể có ở những bệnh nhân cao huyết áp nặng, đó là: mờ mắt, choáng váng, chóng mặt, đau đầu dữ dội,…

Chỉ số huyết áp của bạn không phải sẽ luôn luôn ở nguyên ở một số cố định mà sẽ có sự thay đổi phụ thuộc vào một số yếu tố như:

• Khi vận động mạnh, tập thể dục,… nhịp tim đập nhanh hơn khiến cho chỉ số huyết áp có thể tăng cao. Ngược lại, khi tim đập chậm lại, lực cơ tim nhẹ thì huyết áp có thể bị giảm xuống.
• Khi tuổi càng cao, do lòng mạch hẹp lại hoặc thành mạch máu đàn hồi kém tạo nên sức cả của mạch máu khiến cho chỉ số huyết áp thay đổi.
• Khi cơ thể bị thương, mất máu quá nhiều cũng ảnh hưởng đến huyết áp.
• Thói quen ăn mặn trong thời gian dài, làm tăng thể tích máu, dẫn tới tăng huyết áp.
• Tâm trạng thay đổi: lo lắng, áp lực, kích động mạnh cũng khiến chỉ số huyết áp bị ảnh hưởng.

Tầm quan trọng của muối đối với cơ thể

Tổ chức Y tế thế giới (WHO) khuyến cáo lượng muối tối đa một người trưởng thành nên tiêu thụ là 5gram/ngày. Khi tiêu thụ đủ lượng muối cần thiết cho cơ thể, chúng sẽ đem lại nhiều lợi ích sức khỏe cho bạn, cụ thể:

• Tăng cường chức năng não: Muối là nguồn cung cấp natri chính cho cơ thể. Natri có tác dụng giúp cho tinh thần của bạn tươi tỉnh, hoạt động nhạy bén, là yếu tố cần thiết để phát triển não bộ. Thiếu muối natri có thể dẫn đến hôn mê, suy giảm trí nhớ.
• Duy trì huyết áp ổn định: Natri cân bằng với kali đóng vai trò quan trọng giúp duy trì huyết áp ổn định. Dư thừa natri có thể làm tăng huyết áp đáng kể, dẫn đến các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng như đột quỵ.
• Kiểm soát mức chất lỏng cần thiết trong cơ thể: Natri có khả năng kiểm soát mức chất lỏng cần thiết cho cơ thể của bạn, nhờ vào cơ chế thẩm thấu, chất lỏng có đặc tính khuếch tán qua một lớp màng từ vùng có nồng độ thấp đến khi cả hai đạt trạng thái cân bằng.
• Làm dịu cơ bắp: Natri trong muối giúp cân bằng và điện giải và kiểm soát lượng chất lỏng trong cơ thể, giảm tình trạng mất nước, ngăn ngừa say nắng, chuột rút.
• Giảm tình trạng say nắng: Trong những ngày hè nóng bức, say nắng rất dễ xảy ra do cơ thể bị mất nước và mất cân bằng điện giải. Uống nhiều nước là giải pháp tốt để phòng ngừa say nắng.

Ăn mặn có gây tăng huyết áp không?

Có. Ăn mặn là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tăng huyết áp. Khi cơ thể hấp thụ quá nhiều muối, lượng natri trong máu tăng lên, làm mất cân bằng giữa natri – kali, khiến thận phải hoạt động quá tải để lọc nước. Lúc này:

• Thận giảm khả năng đào thải nước
• Nước và natri bị giữ lại nhiều hơn trong cơ thể
• Thể tích máu tăng → áp lực lên mạch máu tăng → huyết áp tăng cao

Theo thời gian, tình trạng giữ nước kéo dài khiến thận suy yếu, dễ dẫn đến các bệnh lý thận mạn tính.

Nhận biết cơ thể của bạn đang dư muối

Chúng ta khó có thể xác định chính xác lượng muối có trong mỗi loại thực phẩm bạn tiêu thụ hàng ngày. Để nhận biết xem cơ thể của bạn có đang dư thừa muối hay không, bạn có thể dựa vào một số biểu hiện dưới đây:

• Thường xuyên khát nước
• Khi đo huyết áp, thấy chỉ số tâm thu hoặc tâm trương tăng
• Cảm giác sưng phù ở chân tay
• Bị sỏi thận do thận phải hoạt động quá sức
• Cảm thấy đồ ăn nhạt nhẽo

Nếu bạn đang gặp phải những tình trạng trên, rất có thể bạn đang bị dư lượng muối. Bạn cần sớm điều chỉnh lại thói quen ăn uống của mình để giữ lượng muối cần thiết cho cơ thể và ngăn ngừa những ảnh hưởng xấu mà thừa muối gây ra.

Thói quen ăn mặn còn gây ra các bệnh mạn tính khác

Bên cạnh tình trạng cao huyết áp, mắc các bệnh tim mạch, thói quen ăn mặn có ảnh hưởng đến sức khỏe tổng quan và gia tăng nguy cơ mắc các bệnh lý khác như:

• Tăng đào thải canxi qua nước tiểu, từ đó tăng nguy cơ loãng xương, sỏi thận
• Nguy cơ mắc bệnh viêm loét dạ dày tá tràng, ung thư đường tiêu hóa
• Tăng protein niệu trong nước tiểu, tăng gánh nặng cho thận dẫn đến suy thận
• Tăng nguy cơ béo phì, thèm đồ ăn ngọt, khát nước thường xuyên
• Tăng tình trạng giữ nước và gây phù, đặc biệt ở bệnh nhân xơ gan và suy tim;

Biện pháp hạn chế tiêu thụ muối

Một số biện pháp giúp bạn có thể hạn chế lượng muối ăn vào, đó là:

• Giảm dần gia vị khi nấu ăn: Có thể dùng các loại gia vị khác như chua, cay hoặc các loại rau thơm, thảo quả kết hợp để tăng tính kích thích, dậy mùi hương vị, tăng vị ngon của món ăn thay cho độ mặn.
• Hạn chế ăn thực phẩm chế biến sẵn: Những loại thực phẩm này thường chứa lượng muối lớn nhằm bảo quản đồ ăn được lâu hơn, chúng thường là: thịt hun khói, giò, chả,… Thay vào đó, bạn hãy chọn dùng những thực phẩm còn tươi và tự mình chế biến.
• Hạn chế ăn đồ ăn muối: ví dụ như cà muối, dưa muối, kim chi,… những món ăn này rất kích thích vị giác, đưa miệng, nhưng chúng lại có rất nhiều muối.

Thói quen ăn mặn gây ra nhiều nguy cơ sức khỏe tiềm ẩn. Chính bởi vậy, bạn cần chủ động kiểm soát lượng muối mình tiêu thụ, giảm thiểu bớt nếu bạn đang ăn dư muối để có thể kịp thời ngăn ngừa tăng huyết áp và những bệnh lý liên quan.

☛ Tham khảo thêm tại: Bị huyết áp cao nên làm gì?

Huyết áp cao nên ăn gì, kiêng gì?

Huyết áp cao nên ăn gì?

• Chất béo lành mạnh: cá biển (cá hồi, cá thu, cá trích), dầu oliu, hạt óc chó – giàu omega-3 giúp giảm cholesterol và bảo vệ mạch máu.
• Nhóm thực phẩm giàu chất xơ: yến mạch, bắp, khoai lang, rau xanh, các loại đậu, hạt chia – giúp giảm hấp thu cholesterol và ổn định huyết áp.
• Nhóm rau củ quả giàu vitamin & khoáng chất: cam, bưởi, kiwi, cà chua, rau bina, bông cải xanh – chứa vitamin C, E, cùng khoáng chất (crom, kẽm, selen) giúp tăng đàn hồi mạch máu và chống oxy hóa.
• Nhóm thực phẩm giàu kali: chuối, khoai tây, bí đỏ, dưa hấu, cà chua – giúp cân bằng natri và hỗ trợ hạ huyết áp tự nhiên.
• Nhóm protein nạc: thịt gà bỏ da, cá, đậu phụ – giảm áp lực cho tim mạch so với thịt đỏ.

Huyết áp cao nên kiêng gì?

• Muối: Người cao huyết áp cần hạn chế mặn, chỉ nên dùng tối đa 5g muối/ngày. Ăn quá mặn làm tăng giữ nước, co mạch và tăng sức cản ngoại vi, khiến huyết áp tăng. Giảm muối có thể giúp hạ 5–6 mmHg huyết áp.
• Rượu bia: Uống nhiều rượu kích hoạt thần kinh giao cảm, cản trở tuần hoàn và làm tăng huyết áp. Nam giới bị cao huyết áp chỉ cần uống 150–300 ml rượu/bia đã làm tăng nguy cơ đột quỵ hoặc nhồi máu cơ tim 2–5 lần so với người bình thường.
• Mỡ động vật: Mỡ động vật và món nhiều dầu mỡ chứa nhiều cholesterol. Khi dùng quá mức dễ gây béo phì, tăng nguy cơ bệnh tim mạch và cao huyết áp.
• Nội tạng động vật: Giàu chất béo bão hòa và cholesterol hơn thịt, làm tăng mỡ máu và ảnh hưởng xấu đến tim mạch, huyết áp. Nội tạng không rõ nguồn gốc còn có nguy cơ nhiễm ký sinh trùng, viêm cơ tim, viêm phổi…

☛ Gợi ý: Thực đơn cho người bị huyết áp cao

Hy vọng những thông tin trên đây đã giúp bạn hiểu hơn về tác hại xấu của ăn mặn đối với huyết áp cũng như sức khỏe của mình. Hãy xây dựng thực đơn ăn uống lành mạnh, cân bằng để đảm bảo sức khỏe tốt, hạn chế nguy cơ bệnh tật nhé.