[Giải đáp] Nên đo huyết áp vào thời gian nào trong ngày?

Các chuyên gia khuyến cáo bạn nên theo dõi chỉ số huyết áp hàng ngày bởi đây là thông số cơ bản để phản ánh tình trạng sức khỏe của bản thân. Nhiều người thắc mắc, không biết nên đo huyết áp vào thời điểm nào trong ngày mang lại kết quả chính xác nhất. Cùng theo dõi những thông tin sau đây.

Huyết áp là gì?

Huyết áp là áp lực của dòng máu tác động lên thành mạch khi tim bơm máu đi khắp cơ thể. Đây là chỉ số quan trọng phản ánh hoạt động tuần hoàn, phụ thuộc vào hai yếu tố chính:

• Sức bơm của tim
• Độ kháng của hệ thống mạch máu (trở lực ngoại vi)

Khi hai yếu tố này thay đổi, huyết áp cũng biến động theo.

Huyết áp động mạch được thể hiện qua hai chỉ số:

1. Huyết áp tâm thu (huyết áp tối đa)

Khi tim co bóp, tâm thất trái đẩy máu mạnh vào động mạch chủ. Lúc này áp lực trong mạch máu tăng lên cao nhất. → Đây chính là huyết áp tâm thu, hay còn gọi là huyết áp tối đa.

2. Huyết áp tâm trương (huyết áp tối thiểu)

Khi tim giãn ra, máu tạm thời không được bơm thêm vào động mạch. Nhờ độ đàn hồi của thành mạch, mạch máu vẫn tiếp tục đưa máu về phía trước. → Áp lực lúc này giảm xuống mức thấp nhất và được gọi là huyết áp tâm trương, hay huyết áp tối thiểu.

Tại Việt Nam và theo tiêu chuẩn y tế hiện hành:

Huyết áp bình thường:

• Tâm thu từ 90 – 140 mmHg
• Tâm trương từ 60 – 90 mmHg

Cao huyết áp (tăng huyết áp):

• Tâm thu ≥ 140 mmHg hoặc
• Tâm trương ≥ 90 mmHg

Huyết áp thấp: Khi chỉ số thường xuyên dưới 90/60 mmHg

Diễn biến huyết áp trong ngày như thế nào?

Huyết áp không phải là chỉ số cố định. Nó luôn thay đổi tùy theo hoạt động thể chất, cảm xúc, giấc ngủ, chế độ ăn uống và tình trạng sức khỏe của mỗi người.

1. Huyết áp thấp nhất vào ban đêm

Khi ngủ, cơ thể ở trạng thái nghỉ ngơi hoàn toàn:

• Não hoạt động ít hơn
• Nhịp tim và nhịp thở chậm lại
• Máu lưu thông với tốc độ thấp

Vì vậy, huyết áp giảm xuống mức thấp nhất trong ngày vào giai đoạn ngủ sâu.

2. Huyết áp tăng vào buổi sáng

Sau khi thức dậy, cơ thể kích hoạt lại các quá trình trao đổi chất. Tim – phổi làm việc mạnh hơn để đáp ứng nhu cầu năng lượng, khiến:

• Lưu lượng máu tăng
• Nhịp tim tăng
• Huyết áp buổi sáng cao hơn so với ban đêm

Nhiều nghiên cứu cho thấy đột quỵ và nhồi máu cơ tim thường xuất hiện vào sáng sớm, có liên quan đến sự tăng huyết áp đột ngột thời điểm này.

Thí nghiệm cho thấy mức chênh lệch giữa huyết áp cao nhất và thấp nhất trong 24 giờ thường không vượt quá 40 mmHg. Đây là biên độ biến đổi sinh lý bình thường.

Nếu huyết áp lên xuống quá mức hoặc liên tục duy trì ở mức cao/thấp, điều đó có thể cảnh báo bệnh lý tim mạch.

Những yếu tố làm huyết áp tăng cao ngay lập tức?

Huyết áp thay đổi mạnh theo tâm trạng và mức độ hoạt động:

• Nói chuyện: huyết áp có thể tăng khoảng 10%
• Trẻ nhỏ khóc, học sinh tập trung học: tăng ~20%
• Vận động mạnh hoặc lao động nặng: tăng 50% hoặc hơn

Ngoài ra, những yếu tố nhỏ trong đời sống hằng ngày như đứng lên – ngồi xuống, cà phê, hút thuốc, căng thẳng, xúc động, thậm chí thay đổi tư thế… đều có thể làm huyết áp nhảy vọt trong thời gian ngắn.

Đo huyết áp vào thời gian nào là chính xác nhất?

Huyết áp thay đổi liên tục trong ngày theo nhịp sinh học, hoạt động và cảm xúc. Vì vậy, lựa chọn đúng thời điểm đo huyết áp rất quan trọng để đánh giá bạn đang ở mức bình thường – cao hay thấp. Bên cạnh đó, bạn nên ghi chép đều đặn chỉ số tâm thu – tâm trương – nhịp tim vào sổ theo dõi sức khỏe để thuận tiện khi đi khám.

1. Thời điểm đo huyết áp tốt nhất

Các chuyên gia khuyến cáo:

• Buổi sáng ngay sau khi thức dậy, trước khi ra khỏi giường và trước ăn sáng là thời điểm lý tưởng nhất.
• Nếu cần đo nhiều lần trong ngày, hãy lựa chọn những mốc cố định, lặp lại mỗi ngày để dễ so sánh kết quả.
• Trước khi đo, cơ thể cần được nghỉ ngơi ít nhất 15 phút, tinh thần thoải mái, không căng thẳng.

2. Các thời điểm tuyệt đối không nên đo huyết áp

Không đo huyết áp khi cơ thể đang bị tác động bởi các yếu tố gây tăng/giảm giả tạo:

• Sau khi ăn no hoặc khi quá đói
• Khi quá mệt, căng thẳng, tức giận
• Khi buồn tiểu
• Ngay sau hút thuốc, uống cà phê, trà đặc
• Sau vận động mạnh
• Những thời điểm này có thể làm sai lệch kết quả.

3. Tư thế đo huyết áp đúng chuẩn

Bạn có thể đo khi ngồi hoặc nằm, miễn là tay đặt ngang mức tim:

Nếu ngồi: ngồi trên ghế có tựa lưng, tay đặt trên bàn, thả lỏng vai.

Nếu nằm: nằm ngửa, tay xuôi theo thân người.

Không mặc áo bó sát vì có thể làm huyết áp tăng giả tạo.

Quy tắc đo chuẩn:

• Đo 2 lần liên tiếp, cách nhau 5 phút
• Lấy giá trị trung bình
• Nên đo hai tay, sau đó theo dõi tay nào có chỉ số cao hơn

4. Tại sao đo huyết áp tại nhà lại đáng tin hơn?

Đo huyết áp tại nhà giúp phản ánh đúng tình trạng thật vì bạn ở trạng thái bình tĩnh và quen thuộc. Tại bệnh viện, nhiều người gặp tình trạng:

• Tăng huyết áp áo choàng trắng: Huyết áp đo ở bệnh viện cao hơn do lo lắng khi gặp bác sĩ, nhân viên y tế. Đây là hiện tượng rất phổ biến.
• Tăng huyết áp giấu mặt: Ngược lại, có người đo tại nhà cao hơn so với ở phòng khám. Điều này nguy hiểm hơn vì dễ bỏ sót và dễ gây biến chứng tim mạch.

5. Khi nào cần đo Holter huyết áp 24 giờ?

Trong trường hợp nghi ngờ hai hiện tượng trên, bác sĩ sẽ chỉ định Holter huyết áp 24 giờ:

• Máy được đeo ở bắp tay
• Tự động đo mỗi 30–60 phút
• Kết quả trả về dạng biểu đồ dao động trong suốt một ngày

Holter giúp đánh giá huyết áp thực tế, tránh sai lệch do cảm xúc, môi trường hay thời điểm đo.

☛ Tham khảo thêm: So sánh top 10 các loại máy đo huyết áp uy tín hiện nay

Kết luận:

Hiểu biết đúng về mối nguy hiểm của các bệnh lý huyết áp cũng như biết các thời điểm đo huyết áp trong ngày là việc làm cần thiết để bảo vệ sức khỏe tổng quan. Cùng với việc nghiêm túc tuân theo phác đồ điều trị của bác sĩ sẽ giúp kiểm soát huyết áp ổn định cho chính bản thân mình và những người thân yêu.