Tỷ lệ bệnh nhân mắc tiểu đường ngày càng tăng cao và có xu hướng trẻ hóa. Nếu không được điều trị bệnh có thể dẫn tới những biến chứng rất nguy hiểm. Việc nắm rõ giai đoạn tiến triển của tiểu đường có ý nghĩa rất lớn trong việc điều trị, ngăn ngừa những biến chứng có thể xảy ra.
Mục lục
Tiểu đường và các típ bệnh thường gặp
Tiểu đường là bệnh rối loạn chuyển hóa Carbohydrates trong cơ thể, đặc trưng là tình trạng chỉ số đường máu tăng cao mạn tính. Nguyên nhân đến từ sự thiếu hụt hormon Insulin hoặc đề kháng với loại hormon này.
Các típ bệnh đái tháo đường thường gặp bao gồm:
➤ Đái tháo đường típ 1: Hay gặp ở bệnh nhân dưới 30 tuổi, chiếm tới 10% tổng số ca mắc bệnh. Típ bệnh này gây những triệu chứng rầm rộ ngay từ lúc phát bệnh nên thường được phát hiện sớm.
➤ Đái tháo đường típ 2: Thường gặp ở bệnh nhân trên 30 tuổi, chiếm tới 90%, tiến triển thầm lặng, ít triệu chứng trong thời gian dài. Người bệnh đa số được phát hiện khi bệnh đã nặng.
➤ Đái tháo đường thai kỳ: Xảy ra ở phụ nữ có thai, tiên lượng mắc đái tháo đường típ 2 về sau, cảnh báo những kết cục thai sản bất lợi.
Trên đây là một số típ bệnh tiểu đường thường gặp hơn cả trong cộng đồng. Ngay ở phần dưới đây bạn hãy cùng tìm hiểu xem người bệnh sẽ trải qua những giai đoạn nào khi mắc bệnh.
➤ Tìm hiểu chi tiết hơn trong bài: Bệnh tiểu đường là gì?
Các giai đoạn của của bệnh tiểu đường
Bệnh tiểu đường tuýp 2 chiếm tới hơn 90% tổng số ca mắc bệnh tiểu đường. Người bệnh thường được phát hiện khi bệnh đã ở giai đoạn muộn. Do đó, khi nói đến các giai đoạn bệnh tiểu đường thì chủ yếu nói về đái tháo đường tuýp 2.
Giai đoạn 1: Được gọi là giai đoạn tiền tiểu đường
Ở giai đoạn này, nếu bạn được làm xét nghiệm chỉ số đường máu thì kết quả trả về thường cao hơn bình thường nhưng vẫn chưa đủ căn cứ để kết luận bệnh. Chỉ số đường huyết bình thường vào khoảng 3.9-6.4 mmol/L, kết quả đo được cũng chỉ cao hơn 6.4 mmol/L một chút.
Mà có thể trước khi làm xét nghiệm, bạn không đảm bảo những yếu tố cần thiết để kết quả trả về chính xác nhất. Mặt khác, triệu chứng của bệnh trong giai đoạn này khá mơ hồ, nhỏ giọt, dễ nhầm lẫn sang những bệnh khác hoặc người bệnh nghỉ ngơi và điều chỉnh chế độ sinh hoạt thì lại hết triệu chứng.
Một số triệu chứng mà bạn nên lưu tâm ở giai đoạn tiền tiểu đường:
- Hay cảm thấy khát nước, người mệt mỏi nhưng không nhiều. Nghỉ ngơi một thời gian lại hết, tình trạng này xuất hiện nhiều hơn theo thời gian.
- Bạn sẽ nhận thấy mắt nhìn mờ hơn, để phân biệt với các tật khúc xạ của mắt, bạn có thể đeo kính vào, bỏ kính ra để thấy sự khác biệt.
- Da khô, nhăn nhúm, bong tróc vảy ra nhiều hơn. Điều này cũng ít nhận biết được vì đa số dấu hiệu này xuất hiện ở những vùng da kín, bị che lấp khi mặc quần áo.
- Khi có vết thương, xây xát thì chậm lành hơn. Bạn sẽ nghi ngờ quá trình chăm sóc vết thương của mình chưa tốt nên sẽ bỏ qua triệu chứng này.
- Có những da sậm màu xuất hiện ở các nếp da kín như: Bẹn, nách, cổ, nếp da bụng, sau gáy…
Trên đây là những triệu chứng ở giai đoạn tiền tiểu đường. Tùy theo nhiều đối tượng người bệnh mà ít nhiều có những dấu hiệu này. Để phát hiện được bệnh tiểu đường ở giai đoạn này bạn sẽ phải chủ động tầm soát, kiểm tra đường máu đường máu định kỳ.
Sở dĩ, giai đoạn này khó phát hiện được bệnh là bởi tuyến tụy vẫn có khả năng tiết ra một lượng nhỏ hormon Insulin, đáp ứng được phần nào nhu cầu của cơ thể mà các triệu chứng của bệnh tương đối mập mờ.
Giai đoạn 2: Giai đoạn tiểu đường tuýp 2
Đây là giai đoạn tiếp theo nếu như ở giai đoạn trước bạn không được phát hiện và điều trị bệnh. Giai đoạn này bạn sẽ nhận thấy rõ hơn những triệu chứng kinh điển của bệnh. Bao gồm những dấu hiệu sau.
➤ Đái nhiều, uống nhiều: Khi lượng Glucose máu quá cao vượt ngưỡng tái hấp thu của thận, Glucose sẽ bị đào thải theo nước tiểu gây nên tình trạng đái nhiều. Làm cho bệnh nhân mất nước, khát nước, phải uống nhiều nước, thèm uống nước ngọt.
➤ Gầy nhiều, mệt mỏi nhiều: Thiếu hụt Insulin làm cho đường máu không vào được tế bào tạo ra năng lượng để hoạt động. Cơ thể sẽ tăng sử dụng năng lượng dự trữ trong cơ và mỡ, khiến người bệnh gầy đi, mệt mỏi nhiều hơn.
➤ Ăn nhiều: Tình trạng tế bào thiếu năng lượng hoạt động kích thích cơ thể ăn vào nhiều hơn để bù đắp, cơ thể luôn cảm thấy đói.
Tương tự, những triệu chứng của bệnh ở giai đoạn tiền tiểu đường cũng xuất hiện nhiều hơn, nhưng có thể bị lu mờ bởi những dấu hiệu rầm rộ của bệnh. Cụ thể: Mắt nhìn mờ hơn, da khô nứt nẻ, ngứa ngáy khó chịu, chân tay hay tê bì, vết thương khó lành…
Giai đoạn này, chức năng tuyến tụy giảm sút, tiết ít hormon Insulin hơn, không đáp ứng được nhu cầu của cơ thể. Tình trạng kháng hormon này do nhiều nguyên nhân khác nhau cũng xảy ra nhiều hơn.
Cũng ở giai đoạn này, khi đến làm xét nghiệm đường máu (Gl) bạn sẽ nhận được những kết quả sau:
- Đường máu lúc đói: Gl ≥ 7 mmol/L
- Đường máu ngẫu nhiên: Gl ≥ 11.1 mmol/L
- Nghiệm pháp dung nạp Glucose: Gl ≥ 11.1 mmol/L
- Xét nghiệm chỉ số HbA1c: HbA1c ≥ 6.5%
Đa số người bệnh sẽ phát hiện tiểu đường ở giai đoạn này, vì những triệu chứng của bệnh xuất hiện rầm rộ hơn khiến người ta bắt buộc phải đi khám bệnh.
Với bệnh tiểu đường tuýp 2, khả năng chữa khỏi bệnh hoàn toàn là rất khó. Khi đó, mục tiêu điều trị mà bạn cần nắm rõ là kiểm soát tốt chỉ số đường máu ở mức an toàn, càng gần giá trị bình thường càng tốt. Có như vậy bạn sẽ phòng ngừa được những biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra.
Giai đoạn 3: Bệnh tiểu đường xuất hiện biến chứng
Nếu như các phác đồ điều trị ở giai đoạn 2 không đáp ứng tốt với bạn. Cũng có thể bạn không thay đổi thói quen sinh hoạt, khiến bệnh chuyển sang giai đoạn xuất hiện biến chứng.
Biến chứng ở giai đoạn này sẽ bảo gồm biến chứng cấp tính và biến chứng mạn tính.
✔ Biến chứng cấp tính (Hôn mê do tiểu đường): Hôn mê do nhiễm toan Ceton (thường gặp ở bệnh nhân đái tháo đường tuýp 1 nhiều hơn), hôn mê do tăng áp lực thẩm thấu và hôn mê do nhiễm axit lactic.
Đó là 3 biến chứng khiến người bệnh bị hôn mê với 3 cơ chế bệnh sinh khác nhau. Đây là dấu hiệu cấp tính, người bệnh phải được can thiệp cấp cứu.
✔ Biến chứng mạn tính: Bao gồm biến chứng nhiễm khuẩn và biến chứng thoái hóa
Biến chứng nhiễm khuẩn: Xảy ra ở trên da, niêm mạc; nhiễm nấm ở miệng, nách, bẹn, nếp lằn dưới vú, dưới bụng; nhiễm khuẩn đường tiết niệu-sinh dục; viêm bộ phận sinh dục; hay bị lao phổi, lao thận; nhiễm trùng vết thương ở chân.
Biến chứng thoái hóa: Bệnh võng mạc mắt gây mờ mắt; biến chứng thần kinh thực vật trên tim mạch, tiêu hóa, thần kinh vận mạch; biến chứng thần kinh ngoại vi; biến chứng cầu thận đái tháo đường; bệnh mạch vành, mạch máu não, mạch máu ngoại vi.
Ở giai đoạn 3, mục tiêu điều trị sẽ không chỉ là kiểm soát tốt đường huyết mà còn phải điều trị biến chứng tại các cơ quan. Do đó, rất cần sự phối hợp chặt chẽ giữa người bệnh và cán bộ y tế mới giúp quá trình điều trị hiệu quả.
➤ Xem chi tiết hơn: Biến chứng của tiểu đường
Giai đoạn 4: Giai đoạn cuối của bệnh tiểu đường
Đây được coi là giai đoạn nặng nhất của bệnh, với biểu hiện kháng hormon Insulin trầm trọng cùng với hao kiệt tuyến tụy rất nặng. Tuyến tụy không còn đáp ứng được lượng Insulin nên phải tiêm thuốc để hạ đường huyết. Rất khó chỉnh liều với thuốc tiêm.
Các biến chứng của bệnh đồng loạt xuất hiện với mức độ rất nặng đe dọa trực tiếp đến tính mạng người bệnh.
Vì phải sử dụng thuốc tiêm nên người bệnh hay bị hạ đường huyết do khó chỉnh liều. Mục tiêu điều trị chủ yếu trong giai đoạn này là điều trị những triệu chứng do biến chứng gây ra, kéo dài tuổi thọ cho bệnh nhân.
Mặc dù bệnh tiểu đường trải qua 4 giai đoạn kể trên. Tuy nhiên, không có ranh giới quá rõ ràng cho cả 4 giai đoạn, cũng không có khoảng thời gian cụ thể để từ giai đoạn này chuyển sang giai đoạn tiếp theo. Do đó, việc thăm khám và phát hiện bệnh sớm sẽ là yếu tố quyết định làm chậm sự tiến triển của bệnh tới xảy ra biến chứng.
Cách làm chậm sự tiến triển của bệnh đái tháo đường
Bạn hoàn toàn có thể làm chậm sự tiến triển của bệnh khi bị mắc tiểu đường. Bằng kiểm soát chỉ số đường máu ở mức bình thường nhất có thể, những lưu ý sau bạn không nên bỏ qua.
☛ Chế độ ăn uống: Điều chỉnh thói quen ăn uống theo đúng hướng dẫn của bác sĩ. Ăn nhiều rau xanh, thịt cá hơn để giảm bớt lượng tinh bột có trong gạo đưa vào cơ thể. Bớt ăn vặt, ăn đồ ngọt để không đưa thêm đường vào cơ thể đang dư thừa.
☛ Thể dục thể thao đều độ: Áp dụng những bài tập thể dục để vận động cơ thể, tiêu thụ năng lượng dư thừa của cơ thể sẽ góp phần làm giảm đường máu.
☛ Tuân thủ chặt chẽ chỉ định dùng thuốc hạ đường huyết. Bao gồm uống thuốc, tiềm thuốc đúng liều, đúng giờ. Nếu không làm tốt bước này, bạn có thể bị hạ đường huyết hoặc tăng đường huyết quá mức, rất khó đưa về chỉ số ổn định ban đầu.
☛ Thăm khám sức khỏe định kỳ, kiểm tra xem phương pháp điều trị có đáp ứng tốt với tình trạng của bạn không? Những thay đổi trong ăn uống và tập luyện có giúp bạn kiểm soát đường huyết tốt hay không? Bạn cũng nên trang bị máy đo đường huyết trong hộp thuốc cá nhân.
☛ Tiến hành giảm cân nếu bị thừa cân, dựa theo chỉ số BMI hiện tại của bạn. Nếu chỉ số BMI ≥ 23 thì bạn nên cân nhắc các biện pháp giảm cân đưa về chỉ số này về mức 18-22 là hợp lý.
☛ Chăm sóc bàn chân, kiểm tra những dấu hiệu nhiễm trùng, lở loét bất thường ở bàn chân. Điều này giúp phòng tránh nguy cơ cắt cụt chi thể khi có biến chứng bệnh tiểu đường.
Tìm hiểu thêm về bệnh tiểu đường
Lời kết
Những thông tin mà bài viết đề cập tới vừa rồi đã cho bạn thấy được 4 giai đoạn của bệnh tiểu đường. Từ giai đoạn tiền tiểu đường tới tiểu đường típ 2, giai đoạn xuất hiện biến chứng và giai đoạn cuối của bệnh. Cùng với đó là một số gợi ý giúp bạn làm chậm các giai đoạn của bệnh với mục đích cuối cùng là ngăn chặn xảy ra biến chứng nguy hiểm.
Tham khảo thêm tại đường dẫn này
- https://eatingtofuelhealth.com/stages-of-type-2-diabetes/
- https://www.healthline.com/health/type-2-diabetes
tôi bị tiền tiểu đường, giai đoạn này đã nặng và có nguy cơ biến chứng chưa
Chào anh Dũng!
Tiền tiểu đường là giai đoạn đầu của tiểu đường, thường không có triệu chứng, nhưng nó làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường tuýp 2 và các bệnh lý tim mạch, đột quỵ. Nếu không điều trị, khoảng 5-10% người bị tiền đái tháo đường sẽ phát triển thành đái tháo đường tuýp 2 mỗi năm. Vì vậy, ngay khi phát hiện tiền tiểu đường anh nên thăm khám cụ thể và điều trị theo hướng dẫn của bác sĩ nhé.
tôi bị tiểu đường tuýp 2, nhờ bác sĩ tư vấn các môn thể dục thể thao phù hợp với tình trạng bệnh của tôi
Chào anh Hướng!
Bên cạnh điều trị, anh cần kết hợp chế độ ăn uống và thể dục thể thao hợp lý. Một số môn thể thao phù hợp với người tiểu đường tuýp 2 như đi bộ, đạp xe đạp, bơi lội, tập yoga, leo cầu thang, một số bài tập nâng cao sức mạnh (bài tập gánh tạ, chống đẩy, tập cơ bụng…). Tùy vào sức khỏe cũng như sở thích mà anh lựa chọn bộ môn thể thao nào phù hợp với bản thân nhé.
tôi đi khám mới ở mức độ tiền tiểu đường, liệu điều trị có khỏi không?
Chào anh Trí!
Nếu được phát hiện và điều trị sớm tiền đái tháo đường sẽ giúp ngăn cản hoặc làm chậm sự phát triển của bệnh đái tháo đường và tim mạch. Việc điều trị có hiệu quả nhất là thay đổi lối sống bao gồm cả ăn uống điều độ, giảm cân nếu đang thừa cân, và có chế độ hoạt động thể lực thích hợp.
nhờ tư vấn các bài thể dục tốt cho người đái tháo đường tuýp 2
Chào chị Cúc!
Một số bài tập thể dục tốt cho bệnh nhân tiểu đường tuýp 2 chị nên tham khảo như đi bộ, chạy bộ, yoga, bơi lội, đạp xe, khiêu vũ, tập gym (cường độ thấp). Bên cạnh tập luyện, bạn cần xây dựng chế độ ăn uống hợp lý, dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ nhé.