Chế độ ăn cho người tiểu đường type 2 đạt chuẩn y khoa

Chế độ ăn cho người tiểu đường type 2 đòi hỏi tuân thủ chặt chẽ những nguyên tắc về dinh dưỡng. Điều này giúp người bệnh kiểm soát hiệu quả chỉ số đường huyết và ngăn chặn những biến chứng nguy hiểm.

Tiểu đường type 2 là gì?

Ở giai đoạn đầu, insulin được bù đắp đủ nên cơ thể chưa có dấu hiệu rõ ràng. Tuy nhiên, khi tuyến tụy bị quá tải và bù đắp đủ insulin, cơ thể sẽ rơi vào tình trạng tăng đường huyết mạn tính. Hệ quả là bệnh nhân gặp phải hàng loạt các rối loạn chuyển hóa carbohydrate, protide, lipide. Bệnh không được điều trị kịp thời sẽ  gây biến chứng tổn thương ở nhiều cơ quan như: tim và mạch máu, mắt, thận và thần kinh.

➤ Xem đầy đủ: Cách chữa bệnh tiểu đường tuýp 2

Tại sao người tiểu đường type 2 phải có chế độ ăn uống riêng?

Xây dựng chế độ ăn cho người tiểu đường type 2 là việc làm bắt buộc. Dinh dưỡng trong thời kỳ này đóng nhiều vai trò quan trọng:

• Đảm bảo năng lượng cho cơ thể: Bệnh nhân tiểu đường type 2 vẫn cần năng lượng cho công việc hàng ngày. Do đó, người bệnh cần có chế độ dinh dưỡng hợp lý để tránh tình trạng tụt đường huyết hay kiệt quệ sức lực do kiêng khem quá mức.
• Kiểm soát đường huyết: Vấn đề của bệnh nhân tiểu đường type 2 là nồng độ đường huyết trong máu cao, cơ thể thừa insulin nhưng tế bào lại bị đói. Do đó, nếu cứ sử dụng “vô tội vạ” các loại thực phẩm, đường máu của người bệnh sẽ tăng cao quá mức, khó kiểm soát và dễ gây biến chứng cấp tính. Việc điều chỉnh khẩu phần ăn với lượng thực phẩm phù hợp sẽ giúp bạn hạn chế được vấn đề này.
• Hạn chế nguy cơ mắc các bệnh liên quan: Bệnh nhân tiểu đường type 2 thường gặp một số vấn đề như rối loạn mỡ máu, tăng huyết áp, suy thận,… Lúc này, một chế độ ăn uống khoa học sẽ giúp giảm áp lực cho các cơ quan trong cơ thể đồng thời ngăn cản bệnh hình thành.
• Giúp bệnh nhân có tinh thần tốt hơn: Rất nhiều bệnh nhân đái tháo đường cảm thấy mệt mỏi khi sức khỏe giảm sút, ăn uống kiêng khem và phải sử dụng thuốc điều trị liên tục. Khi chế độ ăn cho người tiểu đường type 2 được xây dựng một cách khoa học, người bệnh sẽ có sức khỏe tốt và tâm lý thoải mái hơn.

Chế độ ăn cho người tiểu đường type 2 tác động trực tiếp đến hiệu quả điều trị và tình trạng sức khỏe lâu dài. Do đó, điều chỉnh ăn uống luôn là chỉ định bắt buộc mà bác sĩ sẽ yêu cầu bệnh nhân thực hiện trong quá trình điều trị.

Nguyên tắc xây dựng chế độ ăn cho người tiểu đường type 2

Trước năm 1921, bệnh nhân tiểu đường được yêu cầu là kiêng hoàn toàn đường bột và điều này đã khiến họ bị suy nhược cơ thể sau một thời gian. Sau đó, người ta nhận thấy rằng đường huyết của bệnh nhân được kiểm soát tốt hơn nếu chế độ ăn có lượng đường phù hợp.

Từ những năm 1950, chế độ ăn cho bệnh nhân tiểu đường type 2 đã được thiết lập theo nguyên tắc mới nhằm đảm bảo sức khỏe cho bệnh nhân. Theo đó, khẩu phần ăn của bệnh nhân tiểu đường type 2 cần đảm bảo theo tỷ lệ sau:

• Nhóm Protein (chất đạm): Cần được bổ sung với lượng 0,8g/kg/ngày với người lớn. Chế độ ăn quá giàu protein sẽ gây hại cho thận. Nếu tính theo mức năng lượng thì tỷ lệ năng lượng mà protein cung cấp chỉ nên đạt từ 15-20% trên tổng mức năng lượng của mỗi bữa ăn.
• Nhóm Lipid (chất béo): Đây là nhóm chất cung cấp năng lượng cho cơ thể dưới dạng dự trữ đồng thời tham gia vào hoạt động và cấu tạo của rất nhiều chất nội tiết trong cơ thể. Tuy nhiên, việc bổ sung quá hiều chất béo bão hòa sẽ làm tăng nguy cơ xơ vữa động mạch. Vậy nên, các chuyên gia khuyến cáo, bạn nên bổ sung chất béo có nguồn gốc từ thực vật. Bên cạnh đó, tỷ lệ năng lượng mà chất béo cung cấp trong mỗi bữa ăn nên đạt 25%.
• Nhóm Glucid (chất bột đường): Glucid là nhóm chất trực tiếp làm tăng đường huyết nhưng cũng là chất tạo ra năng lượng trực tiếp cho cơ thể. Vậy nên, bạn cần cung cấp một cách vừa đủ nhóm chất này để đường máu không tăng vọt và cơ thể không thiếu năng lượng. Các bác sĩ khuyến nghị bệnh nhân bổ sung một lượng thực phẩm glucid tương đường với 50 – 60% tổng năng lượng mà bữa ăn cung cấp.
• Nhóm chất xơ: Cơ thể người không tiêu hóa được chất xơ nhưng nó lại rất tốt cho hoạt động của hệ tiêu hóa. Ngoài ra, chất xơ cũng làm chậm quá trình hấp thu đường vào máu, nhờ đó giúp bệnh nhân kiểm soát đường huyết hiệu quả. Lượng chất xơ mỗi bữa bệnh nhân tiểu đường type 2 nên ăn là tối thiểu 14g/ 1000 KCal.
• Muối: Lượng muối bổ sung mỗi ngày nên nhỏ hơn 6g.
• Nước: Lượng nước cần thiết được tính dựa trên cân nặng của bệnh nhân. Cụ thể, người bệnh nên bổ sung 1l nước cho 10 kg thể trọng đầu tiên, 0,5l cho 10 cân nặng tiếp theo và 0,015 – 0,02l cho số cân nặng còn lại.

➤ Xem thêm: Tiểu đường type 2 nên chọn thực phẩm nào?

Cách tính khẩu phần ăn hằng ngày cho người tiểu đường type 2

Bước 1: Xác định hàm lượng calo cần thu nạp vào người

Việc xác định năng lượng calo nên đưa vào cơ thể mỗi ngày nhằm mục đích duy trì các hoạt động thể chất bình thường. Lượng calo thu nạp sẽ được tính theo cân nặng của từng người. Cụ thể như sau:

Đối với tiểu đường và béo phì:

• Nam giới: 26kcal/kg/ngày.
• Nữ giới: 24 kcal/kg/ngày.

Dựa trên hoạt động thể chất:

• Nằm điều trị tại giường: 25kcal/kg/ngày.
• Người lao động nhẹ và vừa: 30-35 kcal/kg/ngày.
• Người lao động nặng: 35-40 kcal/kg/ngày.

Ví dụ: Dựa vào công thức trên, tổng năng lượng cho bệnh nhân tiểu đường (nặng 50kg, nằm viện) một ngày: 25 kcal/kg x cân nặng cơ thể = 25 kcal x 50 = 1250kcal.

Bước 2: Xây dựng tỷ lệ khẩu phần thức ăn

Được xây dựng trên nguyên tắc tỷ lệ khẩu phần như sau:

• Glucid: 50-60% năng lượng khẩu phần.
• Protein: 15-20% năng lượng khẩu phần.
• Lipid: 20-30% (với người trọng lượng bình thường và lipid máu bình thường), dưới 30% đối với người béo phì.

Như vậy với người cần 1250kcal 1 ngày thì chế độ ăn sẽ bao gồm:

• Năng lượng do glucid cung cấp bằng 60% tổng số năng lượng, sẽ là: 1250 kcal x 60% = 750 kcal. Vậy lượng glucid trong chế độ ăn là: 750 kcal : 4 kcal/g = 187,5g.
• Năng lượng do protein cung cấp bằng 20% tổng số năng lượng, sẽ bằng: 1250 kcal x 20% = 250 kcal. Lượng protein trong khẩu phần là: 250 kcal : 4 kcal/g = 62,5 g.
• Năng lượng do lipid cung cấp bằng tổng năng lượng trừ đi năng lượng do protein và glucid: 1250 kcal – (750 kcal + 250 kcal) = 250 kcal. Lượng lipid trong khẩu phần là: 250 kcal : 9 kcal/g = 27,7 g.

Bước 3: Lên thực đơn ăn hàng ngày

Giá trị dinh dưỡng đạt được:

• Glucid: 185,2g (60% năng lượng khẩu phần).
• Protein: 63,5g (20% năng lượng khẩu phần).
• Lipid: 29,2g (20% năng lượng khẩu phần).
• Chất xơ: 22,5g.

Tổng năng lượng = 1256 kcal.

➤ Nếu bạn lười tính toán, có thể lựa chọn những thực đơn dinh dưỡng có sẵn trong bài viết: Thực đơn dành riêng cho người tiểu đường

Chế độ ăn uống dành cho người tiểu đường tốt nhất!

Để chế độ ăn uống cho người tiểu đường type 2 phát huy được hiệu quả tốt nhất, bệnh nhân cần lưu ý kết hợp một số thói quen như sau:

Chia nhỏ bữa ăn

Thay vì ăn 3 bữa lớn, bạn nên chia thành 5 – 6 bữa nhỏ mỗi ngày. Khi cơ thể không phải nạp một lượng thực phẩm quá lớn thì việc kiểm soát đường huyết sẽ trở nên dễ dàng hơn.

Ăn đúng giờ

Bạn nên tự tạo cho mình một thói quen ăn uống điều độ, tránh để cơ thể quá đói hoặc quá no. Điều này giúp cho đường huyết không bị tăng giảm thất thường và tuyến tụy điều tiết insulin tốt hơn.

Không đột ngột thay đổi hoàn toàn kết cấu bữa ăn

Trên thực tế, mỗi người sẽ phù hợp với loại thực phẩm khác nhau. Vậy nên, việc bạn thay đổi hoàn toàn các thực phẩm trong bữa ăn có thể gây tăng đường huyết nếu chẳng may chọn phải loại không hợp cơ địa. Thay vào đó, hãy thử từng món và đo đường huyết sau ăn để lọc được thực phẩm phù hợp với mình.

Vận động nhẹ nhàng sau ăn

Điều này khiến cơ thể tiêu thụ nhiều năng lượng hơn, kích thích tính nhạy cảm của insulin với tế bào. Nhờ đó, đường huyết của bệnh nhân tiểu đường type 2 được kiểm soát hiệu quả.

Sử dụng thảo dược giúp giảm đường huyết

Điển hình nhất là cây Giảo cổ lam. Đây là loại thảo dược giúp giảm đường huyết ở bệnh nhân tiểu đường rất hiệu quả. Bên cạnh đó, Giảo cổ lam còn tăng sức mạnh cho tim, tăng khả năng bảo vệ thành mạch. Từ đó giảm biến chứng tim mạch hiệu quả. Tuy nhiên, bạn cần tìm hiểu kỹ để mua được dược liệu có chất lượng tốt, nguồn gốc rõ ràng.

Giảo cổ lam Tuệ Linh là một trong những sản phẩm được rất nhiều bác sĩ và chuyên gia dinh dưỡng khuyên dùng cho bệnh nhân tiểu đường type 2. Sản phẩm được bào chế dưới dạng viên uống thảo dược và trà túi lọc giúp bệnh nhân sử dụng thuận tiện và dễ dàng. Bạn có thể tìm mua sản phẩm tại các nhà thuốc hoặc siêu thị trên toàn quốc.

BẤM VÀO ĐÂY để xem danh sách nhà thuốc gần bạn nhất!

Lời kết

Chế độ ăn cho người tiểu đường type 2 rất quan trọng nhưng không phải là tất cả. Bên cạnh điều chỉnh chế độ ăn, bệnh nhân cần tuân thủ phác đồ điều trị được bác sĩ chỉ định. Khi có bất cứ thắc mắc hoặc dấu hiệu bất thường nào từ cơ thể, bạn liên hệ với bác sĩ để được tư vấn phù hợp.

Nguồn tham khảo

http://viendinhduong.vn/vi/dinh-duong-tiet-che/dinh-duong-trong-phong-benh-dai-thao-duong.html

https://www.healthline.com/health/type-2-diabetes/best-meal-plans