Giảo cổ lam 3 lá hay là 1 trong 3 loại giảo cổ lam có tại Việt Nam. Với vị đắng khó uống cùng với hàm lượng dược tính trong cây ít, vì vậy giảo cổ lam 3 lá ít khi được sử dụng trong y học như giảo cổ lam 5 lá. Cùng giaocolam.vn tìm hiểu chi tiết hơn cũng như cách phân biệt loại cây này nhé!
Mục lục
Giảo cổ lam 3 lá là gì?
Giảo cổ lam 3 lá có tên khoa học Gynostemma laxum (Wall.) C. Jeffrey, thuộc họ Bầu bí (Cucurbitaceae). Trong dân gian, cây còn được gọi là thu tràng thưa hoặc cổ yếm lá bóng.
Tên gọi “giảo cổ lam 3 lá” xuất phát từ đặc điểm hình thái lá – mỗi lá kép thường có 3 lá chét thay vì 5 lá chét như loại giảo cổ lam phổ biến hiện nay.
Đặc điểm thực vật học nổi bật:
- Dạng thân: Cây dây leo mảnh, dài, có lông mịn, tua cuốn đơn mọc đối diện lá.
- Lá: Mỗi lá kép gồm 3 lá chét, lá giữa dài khoảng 10–12 cm, mép răng cưa nhọn, gân phụ từ 5–7 cặp, mặt lá có hoặc không có lông mịn.
- Hoa: Cây đơn tính khác gốc, cụm hoa hình chùy, ngắn hoặc dài tới 30 cm, cánh hoa rời, nhị 5 dính nhau ở chỉ nhị và bao phấn.
- Quả: Dạng mọng hình cầu, đường kính 6–8 mm, khi chín màu đen; hạt hình trái xoan hơi dẹt, kích thước 4 mm.
- Mùa ra hoa, kết quả: Tháng 7–9 hàng năm.
- Phân bố: Cây phân bố rải rác tại Trung Quốc và Việt Nam. Ở nước ta, giảo cổ lam 3 lá mọc tự nhiên ven rừng, chân núi đá thuộc các tỉnh Lào Cai, Hòa Bình, Ninh Bình, Quảng Trị…
- Bộ phận dùng: Toàn cây (thân, lá, cành) được thu hái, phơi khô sử dụng làm dược liệu.
☛ Tìm hiểu thêm tại: Giảo cổ lam có mấy loại? Loại nào tốt nhất?
Tác dụng của giảo cổ lam 3 lá
Trong y học dân gian, giảo cổ lam 3 lá được cho là có vị đắng, tính hàn, thường được sử dụng với các công dụng:
- Thanh nhiệt, giải độc cơ thể.
- Hỗ trợ tiêu viêm, ngừng ho, long đờm.
- Bổ khí, chống mệt mỏi, hỗ trợ giảm stress.
- Dùng ngoài để tiêu sưng, tiêu độc.
Ở Trung Quốc, cây còn được dùng phối hợp trong các bài thuốc dân gian chữa viêm khí quản, viêm gan, viêm thận, loét dạ dày – hành tá tràng, phong thấp, béo phì và một số bệnh lý thần kinh.
Tuy nhiên, theo nhiều chuyên gia, hàm lượng hoạt chất quý trong giảo cổ lam 3 lá thấp hơn nhiều so với giảo cổ lam 5 lá – loại đã được nghiên cứu lâm sàng kỹ lưỡng.
Theo GS.TS Phạm Thanh Kỳ – Nguyên Hiệu trưởng Trường Đại học Dược Hà Nội, hiện chưa có công trình nghiên cứu nào trên thế giới chứng minh rõ ràng tác dụng dược lý của giảo cổ lam 3 lá và 7 lá. Vì vậy, giảo cổ lam 3 lá ít được sử dụng trong các chế phẩm thương mại. Trong các nghiên cứu hiện đại và sản phẩm tiêu chuẩn hóa, chỉ giảo cổ lam 5 lá mới được ứng dụng phổ biến vì chứa hàm lượng saponin cao, hoạt tính sinh học mạnh và vị dễ uống hơn.
☛ Tham khảo thêm tại: Hướng dẫn cách sử dụng giảo cổ lam để hiệu quả nhất?
Phân biệt giảo cổ lam 3 lá với các loại giảo cổ lam khác
Hiện nay, giảo cổ lam có 3 loại bao gồm: giảo cổ lam 3 lá, 5 lá và 7 lá. Để phân biệt giảo cổ lam 3 lá với các loại khác, bạn dựa vào các đặc điểm như sau:
| Phân biệt | Giảo cổ lam 3 lá | Giảo cổ lam 5 lá | Giảo cổ lam 7 lá |
| Đặc điểm | 3 lá chét. | 5 lá chét. | 7 lá chét |
| – Cây tươi: Cây có 3 lá, dây khá lớn, cây tươi nhấm có vị ngọt, không đắng. | – Cây tươi: Dây nhỏ, cây có 5 lá, khi còn tươi nhấm có vị đắng. | – Cây tươi: Dây lớn, cây có 7 lá, khi tươi có vị đắng. | |
| – Khi phơi khô: Giảo cổ lam 3 lá không có mùi thơm. | – Khi phơi khô: Cây dậy mùi thơm đặc trưng. | – Khi phơi khô: Cây không có mùi thơm đặc trưng. | |
| – Khi pha trà có vị đắng nhạt. | – Khi pha với nước sôi: Uống có vị đắng nhưng rất dễ uống và ngọt hậu, trà rất thơm | – Khi pha với nước sôi: Có vị rất đắng và khó uống, trà không được thơm. | |
| Tác dụng | – Hiệu quả điều trị bệnh của giảo cổ lam 3 lá không cao, ít được dùng trong y học và hiện còn đang được nghiên cứu. | – Hiệu quả điều trị bệnh của giảo cổ lam 5 lá rất cao. Đây là loại giảo cổ lam tốt nhất trong các loại giảo cổ lam hiện nay. | – Hiệu quả điều trị bệnh của giảo cổ lam 7 lá đang được khoa học nghiên cứu và chưa được phân tích cụ thể. |
☛ Tham khảo thêm tại: Hướng dẫn cách phân biệt Giảo cổ lam thật giả?
Nên lựa chọn giảo cổ lam nào để sử dụng?
Giảo cổ lam là thảo dược phổ biến tại Việt Nam, được biết đến với ba biến chủng chính: giảo cổ lam 3 lá, 5 lá và 7 lá. Trong đó, theo các nghiên cứu khoa học trong và ngoài nước, giảo cổ lam 5 lá mới là loại được đánh giá cao nhất về giá trị dược liệu.
Loại giảo cổ lam 5 lá chứa hàm lượng hoạt chất sinh học đặc biệt dồi dào, nổi bật là:
- Hơn 100 loại saponin có cấu trúc tương tự nhân sâm, giúp hỗ trợ giảm mỡ máu, hạ cholesterol, phòng ngừa xơ vữa mạch máu.
- Phanoside, hoạt chất quý được chứng minh có tác dụng hỗ trợ kiểm soát đường huyết, cải thiện độ nhạy insulin ở người tiểu đường type 2.
- Flavonoid và nhiều dưỡng chất chống oxy hóa, giúp tăng cường miễn dịch, bảo vệ thành mạch và làm chậm quá trình lão hóa.
Tuy nhiên, việc mua giảo cổ lam chất lượng không hề dễ dàng. Hiện nay, thị trường đang tràn ngập nhiều sản phẩm quảng cáo là “giảo cổ lam Cao Bằng”, “giảo cổ lam Bắc Kạn”, hay thậm chí hàng trôi nổi không rõ nguồn gốc nhập lậu từ Trung Quốc. Rất nhiều loại không được bảo quản đúng cách, dễ bị mốc, nhiễm khuẩn, tồn dư thuốc trừ sâu hoặc chất bảo quản, tiềm ẩn rủi ro lớn cho sức khỏe người dùng.
- Để tránh mua phải dược liệu kém chất lượng, bạn nên:
- Lựa chọn sản phẩm của các đơn vị uy tín có vùng trồng đạt tiêu chuẩn GACP – WHO.
- Yêu cầu cung cấp giấy tờ chứng minh nguồn gốc xuất xứ, giấy kiểm nghiệm thành phần và độ an toàn.
- Quan sát kỹ màu sắc, hương vị và tình trạng bảo quản trước khi quyết định mua.
- Nếu sử dụng lâu dài, tốt nhất bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia y học cổ truyền để được hướng dẫn cách dùng phù hợp và an toàn.
Giảo cổ lam Tuệ Linh là sản phẩm được các chuyên gia khuyên dùng, đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế GACP-WHO, đảm bảo an toàn với quy trình trồng trọt sạch và dây chuyền sản xuất hiện đại theo tiêu chuẩn GMP-WHO.
Hiện nay, Giảo cổ lam Tuệ Linh gồm 2 dạng chính: trà và viên uống phù hợp với từng đối tượng. Giảo cổ lam Tuệ Linh – sản phẩm duy nhất đạt tiêu chuẩn xuất khẩu sang các thị trường khó tính như Đức và Slovakia, được Bộ Y tế cấp phép và phân phối rộng rãi tại các hiệu thuốc trên toàn quốc. Để mua sản phẩm chính hãng, bạn xem hệ thống điểm bán TẠI ĐÂY.
