Với lịch sử lâu đời và những nghiên cứu hiện đại chứng minh tác dụng tích cực, giảo cổ lam đã trở thành một lựa chọn phổ biến cho những ai quan tâm đến sức khỏe và muốn tìm kiếm những giải pháp từ thiên nhiên. Tuy nhiên, để tận dụng tối đa các lợi ích của giảo cổ lam, việc hiểu rõ sử dụng đúng cách từng dạng là vô cùng quan trọng. Bài viết này sẽ hướng dẫn chi tiết về cách sử dụng giảo cổ lam để đạt được hiệu quả tốt nhất.
Mục lục
Tổng quan về Giảo cổ lam
1. Giảo cổ lam là gì?
Giảo cổ lam, tên khoa học Gynostemma pentaphyllum, là một loại dược liệu thuộc họ Bầu bí (Cucurbitaceae), mọc chủ yếu ở các vùng núi cao như Sapa, Tam Đảo, Cao Bằng, Lào Cai… Ở Việt Nam, giảo cổ lam còn được dân gian gọi bằng nhiều tên khác như “thất diệp đởm”, “cỏ trường thọ” hay “sâm nam” – do có tác dụng bồi bổ sức khỏe tương tự nhân sâm.
Loài cây này có đặc điểm nhận diện khá rõ: thân dây leo, lá có 5–7 thùy, vị đắng nhẹ, hậu ngọt. Giảo cổ lam đã được sử dụng từ lâu đời trong y học cổ truyền các nước châu Á như Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, và gần đây được nghiên cứu sâu rộng trong y học hiện đại.
2. Đặc điểm dược lý nổi bật
Nghiên cứu khoa học hiện đại đã phát hiện trong giảo cổ lam có chứa hơn 100 loại saponin – nhóm hoạt chất sinh học có cấu trúc tương đồng với saponin trong nhân sâm. Ngoài ra, cây còn giàu flavonoid, polysaccharid, vitamin và các nguyên tố vi lượng như kẽm, magie, selen…
Nhờ thành phần hoạt chất đa dạng, giảo cổ lam được ghi nhận có nhiều tác dụng sinh học quan trọng:
- Hạ mỡ máu, ổn định đường huyết: Giảo cổ lam giúp làm giảm cholesterol toàn phần, LDL và tăng HDL, đồng thời hỗ trợ cải thiện độ nhạy insulin, phù hợp với người mắc rối loạn chuyển hóa.
- Chống oxy hóa và bảo vệ tế bào: Nhờ hàm lượng cao flavonoid và polyphenol, dược liệu này có khả năng trung hòa các gốc tự do, làm chậm quá trình lão hóa và giảm nguy cơ tổn thương tế bào.
- Tăng cường miễn dịch và chống viêm: Các saponin trong giảo cổ lam có khả năng điều hòa hoạt động của tế bào miễn dịch, giúp nâng cao sức đề kháng và giảm phản ứng viêm kéo dài.
- Hỗ trợ tim mạch và huyết áp: Giảo cổ lam giúp cải thiện tuần hoàn máu, làm giãn mạch nhẹ và ổn định huyết áp tự nhiên.
- Ức chế sự phát triển của tế bào ung thư (trong ống nghiệm): Một số nghiên cứu bước đầu cho thấy hoạt chất trong giảo cổ lam có thể ức chế sự nhân lên của tế bào ung thư, tuy nhiên cần thêm bằng chứng lâm sàng để khẳng định hiệu quả điều trị.
Nhờ những tác dụng đa dạng và an toàn khi sử dụng lâu dài, giảo cổ lam ngày càng được ứng dụng rộng rãi trong phòng ngừa và hỗ trợ điều trị các bệnh mạn tính không lây. Tuy nhiên, để đạt hiệu quả tối ưu, cần lựa chọn đúng dạng bào chế và sử dụng đúng cách theo từng tình trạng sức khỏe.
Hướng dẫn sử dụng giảo cổ lam đúng cách!
Nhằm đáp ứng nhu cầu sử dụng ngày càng đa dạng của người tiêu dùng, giảo cổ lam hiện được bào chế dưới nhiều dạng khác nhau, từ thảo dược truyền thống đến sản phẩm hiện đại tiện dụng. Mỗi dạng bào chế mang những ưu điểm riêng, phù hợp với từng nhóm đối tượng và mục đích sử dụng cụ thể.
Việc sử dụng giảo cổ lam đúng cách không chỉ giúp phát huy tối đa hiệu quả dược lý mà còn hạn chế những tác dụng không mong muốn. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết cho từng dạng bào chế phổ biến:
1. Cách sử dụng giảo cổ lam tươi
Giảo cổ lam tươi là một trong những cách sử dụng đơn giản và tự nhiên nhất, giúp giữ lại nhiều dưỡng chất quý báu. Dưới đây là các bước chuẩn bị và các phương pháp sử dụng giảo cổ lam tươi hiệu quả.
Cách dùng phổ biến:
- Ăn sống: Lá tươi rửa sạch, trộn vào salad hoặc ăn kèm rau sống. Vị hơi đắng, hậu ngọt.
- Nước ép: Xay 30–50g lá với 200ml nước, lọc bỏ bã, thêm mật ong nếu cần. Uống ngay sau khi pha để giữ chất.
- Sinh tố: Kết hợp với chuối, sữa chua và nước dừa để tăng dinh dưỡng và dễ uống.
- Nấu ăn: Có thể xào nhẹ, nấu canh với thịt băm, tôm hoặc nấm. Nên cho giảo cổ lam vào sau cùng để tránh mất chất.
Lưu ý khi dùng:
- Không dùng giảo cổ lam tươi bị dập nát, lá quá già hoặc sâu bệnh.
- Rửa bằng nước muối loãng, bảo quản ngăn mát tối đa 1–2 ngày.
☛ Tham khảo thêm: Giảo cổ lam tươi cách nhận biết đúng!
2. Cách sử dụng giảo cổ lam khô
Giảo cổ lam khô là một trong những hình thức chế biến phổ biến, giúp bảo quản lâu dài và tiện lợi trong việc sử dụng. Dưới đây là các bước chuẩn bị và các phương pháp sử dụng giảo cổ lam khô hiệu quả.
Cách dùng:
- Hãm trà: 3–5g lá khô (khoảng 1 nhúm nhỏ) cho vào ấm, hãm với 300ml nước sôi trong 5–10 phút.
- Sắc uống: 20–30g đun với 1 lít nước, đun nhỏ lửa 15–20 phút, uống trong ngày.
- Nấu canh: Ngâm mềm trước khi dùng, cho vào sau cùng như rau gia vị.
Lưu ý khi sử dụng:
- Không uống khi đói hoặc quá đặc (vị đắng dễ gây buồn nôn ở người mới dùng).
- Bảo quản nơi khô thoáng, kín khí, tránh ẩm mốc.
☛ Tham khảo thêm: Giảo cổ lam khô giá bao nhiêu?
3. Cách sử dụng giảo cổ lam dạng trà
Trà giảo cổ lam là một cách tiện lợi và phổ biến để sử dụng loại thảo dược quý này. Trà giảo cổ lam thường có sẵn dưới dạng túi lọc hoặc lá khô, dễ dàng pha chế và mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe. Dưới đây là các bước hướng dẫn chi tiết để sử dụng trà giảo cổ lam hiệu quả.
Ưu điểm:
- Trà giảo cổ lam chứa nhiều chất chống oxy hóa, giúp tăng cường sức khỏe tim mạch, cải thiện hệ miễn dịch và hỗ trợ giảm cân.
- Thảo dược này còn có tác dụng làm giảm căng thẳng, mệt mỏi và cải thiện giấc ngủ.
- Trà giảo cổ lam đóng gói sẵn, đặc biệt là dạng túi lọc, rất tiện lợi cho người bận rộn.
- Dễ dàng mang theo và pha chế mọi lúc, mọi nơi.
Cách pha trà giảo cổ lam dạng túi lọc
- 1 túi lọc trà giảo cổ lam.
- 200-300ml nước sôi.
- Đun sôi nước và để nguội khoảng 80-90°C.
- Cho túi lọc trà giảo cổ lam vào ly hoặc ấm trà.
- Đổ nước sôi vào, ngâm túi trà khoảng 3-5 phút để chiết xuất hết dưỡng chất.
- Lấy túi trà ra, có thể thêm mật ong hoặc đường phèn nếu muốn tăng hương vị.
- Uống khi trà còn ấm để cảm nhận hương vị và tận dụng hết các dưỡng chất.
Cách pha trà giảo cổ lam từ lá khô
- Khoảng 3-5g lá giảo cổ lam khô (tương đương với một nhúm nhỏ).
- 200-300ml nước sôi.
- Đun sôi nước và để nguội khoảng 80-90°C.
- Cho lá giảo cổ lam khô vào ấm trà hoặc ly.
- Đổ nước sôi vào, đậy nắp lại và để ngâm khoảng 5-10 phút.
- Lọc lấy nước, có thể thêm mật ong hoặc đường phèn nếu muốn.
- Uống khi trà còn ấm để cảm nhận hương vị và tận dụng hết các dưỡng chất.
4. Cách sử dụng giảo cổ lam dạng viên uống
Viên uống giảo cổ lam là một trong những cách tiện lợi và hiệu quả nhất để hấp thụ các dưỡng chất quý báu từ loại thảo dược này. Hiện nay trên thị trường đã có các sản phẩm viên uống giảo cổ lam thường được bào chế dưới dạng viên nang hoặc viên nén, dễ dàng sử dụng và bảo quản. Một sản phẩm viên uống Giảo cổ lam nổi bật nhất trên thị trường là Viên uống giảo cổ lam Tuệ Linh.
Công ty TNHH Tuệ Linh đã chọn vùng đất Mộc Châu, Sơn La (nơi có khí hậu, thổ nhưỡng rất phù hợp với sự phát triển của cây Giảo cổ lam) để đầu tư xây dựng chuẩn hóa vùng nguyên liệu sạch Giảo cổ lam 5 lá theo tiêu chuẩn quốc tế. Từ vùng nguyên liệu này, Công ty TNHH Tuệ Linh đã cho ra đời Trà Giảo cổ lam Tuệ Linh và Viên Giảo cổ lam Tuệ Linh, không chỉ đảm bảo sạch mà còn được chế biến trên dây chuyền hiện đại đạt tiêu chuẩn GMP-WHO để giữ được tối đa các hoạt tính sinh học của Giảo cổ lam 5 lá.
Cách sử dụng viên uống giảo cổ lam Tuệ Linh như sau:
Liều lượng:
- Uống để hỗ trợ điều trị bệnh mỡ máu, tiểu đường, huyết áp cao, tim mạch: Ngày uống 3 viên x 2 lần, uống sau ăn.
- Uống để nâng cao sức khỏe, hạn chế lão hóa: Uống ngày 2 viên x 2 lần, uống sau bữa ăn.
Cách dùng:
- Uống viên giảo cổ lam với một ly nước đầy.
- Không nhai hoặc nghiền viên thuốc để đảm bảo hiệu quả hấp thụ.
5. Cao giảo cổ lam (cao lỏng hoặc cao mềm)
Giảo cổ lam sau khi chiết xuất được cô đặc thành cao – thường có dạng lỏng sánh hoặc cao mềm đóng lọ. Người dùng pha với nước ấm để uống hoặc sử dụng theo liều hướng dẫn.
Ưu điểm: Dễ hấp thu, phù hợp cho người già, người có vấn đề tiêu hóa.
Hạn chế: Dễ bị hỏng nếu bảo quản không đúng cách (cần giữ trong tủ mát).
Cách dùng:
- Dùng 1 thìa cà phê (5ml) pha loãng với 100ml nước ấm.
- Uống 2 lần/ngày sau ăn sáng và chiều.
Lưu ý:
- Bảo quản ngăn mát tủ lạnh, tránh ánh sáng.
- Không để lâu ngoài không khí sau khi mở nắp.
6. Siro hoặc nước uống giảo cổ lam đóng chai
Một số sản phẩm giảo cổ lam được sản xuất dưới dạng siro hoặc nước uống bổ dưỡng. Dạng này thường được bổ sung thêm các dược liệu hỗ trợ khác như atiso, linh chi, nhân trần…
Ưu điểm: Dễ uống, mùi vị dễ chịu, phù hợp cho trẻ nhỏ hoặc người khó uống thuốc.
Hạn chế: Hàm lượng giảo cổ lam có thể không cao, cần đọc kỹ thành phần trước khi sử dụng.
Cách dùng:
- Dùng trực tiếp hoặc pha loãng tùy theo chỉ định trên nhãn sản phẩm.
- Dùng 1–2 lần/ngày, tốt nhất sau ăn.
Đối tượng phù hợp: Trẻ nhỏ, người kém ăn, người mới ốm dậy.
Lưu ý:
- Kiểm tra kỹ thành phần, tránh sản phẩm chứa nhiều đường hoặc phụ gia.
- Ưu tiên sản phẩm có nguồn gốc rõ ràng, từ nhà sản xuất uy tín.
Lưu ý khi sử dụng giảo cổ lam để đạt hiệu quả
- Nên uống giảo cổ lam vào buổi sáng hoặc trưa để cơ thể hấp thụ tốt nhất.
- Tránh uống vào buổi tối nếu bạn nhạy cảm với các thành phần kích thích trong giảo cổ lam, có thể gây khó ngủ
- Người bị huyết áp thấp: Giảo cổ lam có thể làm giảm huyết áp, do đó, người có tiền sử huyết áp thấp nên thận trọng khi sử dụng và tham khảo ý kiến bác sĩ.
- Phụ nữ mang thai và cho con bú: Nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng để đảm bảo an toàn cho cả mẹ và bé.
- Người đang sử dụng thuốc khác: Nếu bạn đang dùng bất kỳ loại thuốc điều trị nào khác, nên tham khảo ý kiến bác sĩ để tránh tương tác thuốc không mong muốn.
- Một số người có thể gặp phản ứng nhẹ như buồn nôn, chóng mặt hoặc tiêu chảy khi mới bắt đầu sử dụng. Nếu gặp bất kỳ triệu chứng bất thường nào, nên ngưng sử dụng và tham khảo ý kiến bác sĩ.
☛ Xem thêm: Cách sử dụng cây giảo cổ lam
Giảo cổ lam là một loại dược liệu quý tự nhiên mà thiên nhiên ban tặng con người. Khi sử dụng trà giảo cổ lam nên dùng hết lượng trà pha trong 1 ngày. Không nên để qua đêm để sang hôm sau, bởi việc để qua ngày có thể khiến trà bị hỏng bị ôi thiu, nếu dùng sẽ ảnh hưởng không tốt đến tiêu hóa và sức khỏe!
